اسفنکتروتومی یکی از روشهای جراحی و درمانی بیماری شقاق است. بیماری شقاق نوعی عارضه مقعدی است که با نام فیشر نیز شناخته می شود. این عارضه موجب می شود، زخمی عمیق در کانال مقعد پدید آید و حتی تا عضله مقعدی نیز امتداد داشته باشد. شقاق باعث ایجاد درد شدید مقعد، خونریزی، احساس سوزش و خارش می شود. علت بروز این عارضه وارد آمدن فشار به مقعد و افزایش فشار وارده در عضله اسفنکتر مقعدی است.

اسفنکتروتومی
اسفنکتروتومی بسته
اسفنکتروتومی باز

درمان شقاق ممکن است با درمان های خانگی انجام شود، اما در مواردی که علت اصلی بروز بیماری فشار وارده در عضله اسفنکتر است، درمان می بایست با روشهای تهاجمی تری مانند اسفنکتروتومی انجام پذیرد.
اسفنکتروتومی
این روش جراحی شامل برداشت قسمتی از بافت عضله با هدف کاهش فشار وارده در این عضله و نیز رفع اسپاسم است. در اسفنکتروتومی هدف برطرف کردن علت اصلی بروز بیماری است که در طی آن قسمتی از بافت عضله اسفنکتر مقعدی جدا می شود تا با کاهش فشار، گردش خون در این ناحیه افزایش یابد و موجب تسریع در روند درمان گردد.

در ابتدا اسفنکتروتومی در خط وسط پشتی مقعد در محل شکاف شقاق انجام می گرفت. اما به سبب عدم موفقیت در درمان محل ایجاد شکاف به سمت راست یا چپ دیواره‌ی کانال مقعد (بسته به راحتی دست جراح) تغییر یافت. به همین سبب به عمل جراحی اسفنکتروتومی، اسفنکتروتومی داخلی جانبی مقعد نیز می گویند.

این روش جراحی ممکن است در بیمارستان و یا مطب پزشک انجام شود، ولی معمولاً درمانی سرپایی است. به علاوه این روش جراحی ممکن است، تحت بیهوشی و یا بیحسی انجام شود. معمولاً بیماران پس از انجام این روش جراحی درد اندکی را تجربه می کنند و امکان خونریزی نیز وجود دارد. اما درد ناشی از اسپاسم عضله که موجب شقاق شده به سرعت پس از عمل رفع می شود.

میزان موفقیت جراحی اسفنکتروتومی بالا بوده و احتمال عود مجدد پس از آن بسیار کم است، از همین روی این روش یکی از بهترین روش های درمان شقاق به شمار می رود. این عمل جراحی به دو روش باز و بسته انجام می شود، که در ادامه به تشریح بیشتر آن می پردازیم:

اسفنکتروتومی بسته
در این روش که ممکن است تحت بیهوشی و یا بیحسی انجام شود، شکافی در عضله مقعدی ایجاد می کنند و از این شکاف عضله اسفنکتر را بیرون می کشند. سپس قسمتی از این عضله را جدا می کنند تا فشار وارده در عضله کاهش یابد. در مرحله آخر زخم بخیه زده می شود.

برش ایجاد شده بسیار کوچک است و عمل جراحی به صورت سرپایی انجام می شود، در نتیجه بیمار می تواند پس از جراحی به زندگی روزمره خود بازگردد.

اسفنکتروتومی باز
در این روش جراح یک برش نیم الی یک سانتیمتری در مقعد ایجاد کرده و همانند روش قبلی قسمتی از عضله اسفنکتر را از آن بیرون کشیده و جدا می کند. با این تفاوت که بسته به شرایط بیمار ممکن است شکاف باز رها شده و یا بخیه زده شود. این روش نیز سرپایی انجام شده و درد و خونریزی خفیفی دارد. همچنین این روش عوارض به خصوصی نداشته و احتمال عود کمی دارد.
منبع: کلینیک نوین jarah.clinic